Khi bố mẹ ly hôn, con cái thường trải qua một giai đoạn thay đổi lớn về mặt tâm lý và cảm xúc, điều này có thể dẫn đến việc trẻ trở nên khó dạy bảo hơn so với trước. Mời bạn cùng đến với những chia sẻ về ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái và cách khắc phục qua bài viết dưới đây.
ĐẾN NGAY ĐÂY để nghe toàn bộ bài viết qua Spotify.
Hành trình 30 Ngày trở thành người cha truyền cảm hứng
Ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái và cách khắc phục
1. Ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái
1.1. Tác động tâm lý của con cái sau ly hôn
Ly hôn có thể gây ra những cảm xúc tiêu cực cho con cái như buồn bã, giận dữ, lo âu, hoặc cảm giác bị bỏ rơi… Những cảm xúc này có thể khiến trẻ thay đổi hành vi, trở nên nổi loạn, xa cách hoặc mất tập trung trong học tập. Một số trẻ có thể trở nên trầm cảm hoặc lo lắng, trong khi những đứa trẻ khác có thể phản ứng bằng cách chống đối, cư xử không đúng mực như một cách để bày tỏ sự bất mãn hoặc đau buồn.
Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em đều gặp phải những vấn đề này. Cách bố mẹ xử lý quá trình ly hôn và cung cấp sự hỗ trợ tinh thần cho con cái đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt những ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái và giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này.
1.2. Mối quan hệ giữa bố mẹ sau ly hôn
Cách mà bố mẹ duy trì mối quan hệ sau khi ly hôn cũng ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của con cái. Nếu bố mẹ tiếp tục tranh cãi hoặc có mâu thuẫn kéo dài sau ly hôn, con cái có thể cảm thấy áp lực, bị kéo vào giữa cuộc xung đột và bị tổn thương thêm. Trẻ có thể cảm thấy phải chọn đứng về phía một trong hai người hoặc bị căng thẳng khi phải chứng kiến những tranh cãi, điều này dễ dẫn đến hành vi tiêu cực.
Ngược lại, nếu bố mẹ có thể duy trì một mối quan hệ hòa thuận, tôn trọng lẫn nhau và hợp tác trong việc nuôi dạy con, trẻ sẽ ít gặp phải những vấn đề về hành vi hơn. Môi trường ổn định và sự đồng thuận giữa hai người sẽ giúp con cái cảm thấy an toàn, từ đó có thể dễ dàng thích nghi với cuộc sống mới hơn và cũng giảm đi ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái.
1.3. Vai trò của người cha hoặc người mẹ sau ly hôn
Một yếu tố quan trọng khác là vai trò và sự hiện diện của người cha hoặc người mẹ sau ly hôn. Nếu người cha hoặc mẹ không còn xuất hiện thường xuyên hoặc không duy trì một mối quan hệ tích cực với con cái, trẻ có thể cảm thấy bị bỏ rơi, điều này dễ dẫn đến hành vi tiêu cực như chống đối, bất tuân hoặc mất lòng tin vào người lớn.
Ngược lại, nếu cả hai người vẫn tiếp tục duy trì sự gắn kết với con, tạo môi trường an toàn về mặt tình cảm và tinh thần, trẻ sẽ có xu hướng phát triển bình thường và ít bị ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái ở góc độ tiêu cực.
Khoá học chữa lành mối quan hệ hiệu quả và gia tăng hạnh phúc
1.4. Khả năng thích nghi của con cái
Mỗi đứa trẻ có khả năng thích nghi khác nhau. Một số trẻ em có thể phục hồi nhanh chóng sau khi bố mẹ ly hôn nếu được hỗ trợ đúng cách. Tuy nhiên, những trẻ khác có thể gặp khó khăn hơn trong việc đối diện với sự thay đổi này. Các yếu tố như độ tuổi, tính cách, mối quan hệ trước đây với bố mẹ và mức độ hỗ trợ từ người thân xung quanh đều có thể ảnh hưởng đến khả năng thích nghi của trẻ.
Trẻ ở tuổi vị thành niên có thể khó khăn hơn trong việc chấp nhận sự ly hôn của bố mẹ, bởi giai đoạn này chúng đang phát triển về mặt tâm lý và nhận thức. Một số trẻ có thể cảm thấy bị tổn thương sâu sắc và có hành vi nổi loạn hoặc xa cách, trong khi những trẻ nhỏ hơn có thể thích nghi nhanh hơn nếu nhận được sự hỗ trợ đầy đủ từ người lớn. Do vậy, ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái có thể khiến khả năng thích nghi của con bị hạn chế lại.
2. Cách bố mẹ hỗ trợ con cái sau ly hôn
Những ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái cần phải được bố mẹ thấu hiểu trong quá trình nuôi dạy con. Dưới đây là một số biện pháp mà bố mẹ có thể thực hiện để giảm thiểu tác động tiêu cực lên con cái:
2.1. Giao tiếp cởi mở và trung thực
Ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái đầu tiên là con cảm thấy bối rối, lo lắng và đôi khi là tự trách bản thân. Một trong những điều quan trọng nhất mà bố mẹ có thể làm là mở lòng và giao tiếp cởi mở với con về những gì đang diễn ra.
Trẻ em, bất kể lứa tuổi, đều cần được biết lý do tại sao bố mẹ ly hôn, nhưng điều này cần được diễn đạt phù hợp với khả năng nhận thức và độ tuổi của trẻ.
- Lắng nghe cảm xúc của con: Hãy để con có không gian để bày tỏ cảm xúc của mình mà không phán xét. Trẻ có thể cảm thấy buồn, giận dữ, hoặc lo lắng về tương lai. Việc lắng nghe và không bác bỏ cảm xúc của con sẽ giúp chúng cảm thấy an toàn khi chia sẻ với bố mẹ.
- Giải thích trung thực: Trẻ em cần biết rằng lý do bố mẹ ly hôn không phải là lỗi của chúng. Đặc biệt là trẻ nhỏ, thường sẽ nghĩ rằng mình có thể là nguyên nhân dẫn đến sự tan vỡ của gia đình. Hãy nhấn mạnh rằng dù bố mẹ không còn sống cùng nhau, cả hai vẫn yêu thương và quan tâm đến chúng như trước đây.
- Đảm bảo trẻ hiểu về sự ổn định: Một phần của sự bất an mà trẻ em cảm thấy sau khi bố mẹ ly hôn đến từ sự thay đổi lớn trong cuộc sống hằng ngày. Hãy cho trẻ biết rằng dù cuộc sống của chúng sẽ có những thay đổi, nhưng những điều quan trọng như tình yêu thương và sự chăm sóc từ cả bố mẹ sẽ không thay đổi.
2.2. Giữ ổn định về mặt cuộc sống và thói quen hàng ngày
Sau khi ly hôn, một trong những điều quan trọng nhất mà bố mẹ cần làm là duy trì sự ổn định trong cuộc sống của con.
Trẻ em phát triển tốt hơn khi có sự ổn định về mặt tinh thần và vật chất. Vì vậy, dù cuộc sống của gia đình có thay đổi, việc giữ cho các thói quen hàng ngày không bị xáo trộn quá nhiều sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn và giảm bớt những ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái.
- Duy trì thói quen sinh hoạt: Việc giữ nguyên các thói quen hàng ngày như giờ giấc ăn uống, học tập, nghỉ ngơi và các hoạt động ngoại khóa sẽ giúp trẻ cảm thấy bớt căng thẳng. Thói quen này giúp trẻ có cảm giác rằng dù bố mẹ đã ly hôn, cuộc sống của chúng vẫn được duy trì ổn định.
- Đảm bảo chỗ ở ổn định: Nếu có thể, bố mẹ nên cố gắng giữ cho trẻ không phải thay đổi môi trường sống nhiều lần, đặc biệt là việc chuyển trường hoặc chuyển nhà thường xuyên. Trẻ em cần thời gian để thích nghi với môi trường mới, vì vậy việc duy trì một môi trường sống quen thuộc có thể giúp trẻ dễ dàng vượt qua sự thay đổi trong gia đình.
Nhấp vào đây để tham khảo bài viết Con chơi game quá nhiều.
2.3. Hợp tác trong việc nuôi dạy con
Ngay cả khi không còn là vợ chồng, bố mẹ vẫn cần hợp tác chặt chẽ trong việc nuôi dạy con. Điều này không chỉ giúp giảm ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái mà còn giúp con cảm thấy không bị “bỏ rơi” để có một môi trường phát triển toàn diện hơn.
- Thống nhất trong việc đưa ra quyết định: Bố mẹ nên thảo luận và thống nhất trong việc đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến con cái như việc học hành, y tế, và những giá trị sống. Khi bố mẹ không thống nhất và có những quan điểm khác nhau về việc nuôi dạy con, trẻ có thể cảm thấy bối rối hoặc lợi dụng sự mâu thuẫn này để thoát khỏi trách nhiệm.
- Thiết lập kỷ luật nhất quán: Cả hai bố mẹ cần có sự nhất quán trong việc đặt ra các quy tắc và kỷ luật cho con cái, ngay cả khi không sống chung nhà. Nếu một bên quá dễ dãi hoặc bỏ qua các nguyên tắc, trẻ sẽ dễ dàng cảm thấy lúng túng về những giới hạn của mình và có thể trở nên khó bảo.
- Luôn đặt lợi ích của con lên hàng đầu: Trong mọi tình huống, quyết định liên quan đến con cái cần được đưa ra dựa trên lợi ích của con, không phải từ những cảm xúc hoặc xung đột cá nhân giữa hai bố mẹ. Sự hòa hợp trong việc nuôi dạy con sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn và được yêu thương từ cả hai phía.
2.4. Không kéo con vào mâu thuẫn của người lớn
Một trong những ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái cũng chính là sai lầm mà nhiều cặp đôi sau ly hôn mắc phải là vô tình hoặc cố ý kéo con vào các cuộc xung đột, tranh cãi giữa bố mẹ. Điều này cực kỳ có hại cho tâm lý của trẻ và có thể gây ra những tổn thương lâu dài.
- Tránh dùng con làm “vật trung gian”: Trẻ em không nên phải trở thành “người đưa tin” giữa bố mẹ sau khi ly hôn. Ví dụ, việc sử dụng con để truyền đạt thông điệp thay vì trực tiếp giao tiếp với người kia sẽ khiến trẻ cảm thấy áp lực và bị mắc kẹt giữa hai bên.
- Không nói xấu người kia trước mặt con: Trẻ em cần giữ được hình ảnh tích cực về cả bố lẫn mẹ. Nếu một trong hai người nói xấu người kia trước mặt con, điều này có thể gây ra sự tổn thương về mặt tình cảm và khiến trẻ cảm thấy lúng túng khi phải chọn bên để đứng về phía ai.
- Giữ mối quan hệ lành mạnh giữa con cái và cả hai bên: Dù không còn chung sống, bố mẹ cần khuyến khích con cái duy trì mối quan hệ với cả hai người. Việc cấm đoán hoặc làm giảm giá trị của người kia trong mắt con sẽ khiến trẻ cảm thấy mất đi một phần gia đình, điều này có thể dẫn đến những tổn thương tâm lý nghiêm trọng.
2.5. Đảm bảo sự hiện diện của cả hai bố mẹ
Dù ly hôn, cả bố và mẹ vẫn nên tiếp tục tham gia tích cực vào cuộc sống của con để giảm thiểu ảnh hưởng của ly hôn đến con cái. Sự hiện diện của cả hai người có tác động quan trọng đến sự phát triển tâm lý và xã hội của trẻ.
- Chia sẻ thời gian nuôi dưỡng: Nếu có thể, bố mẹ nên sắp xếp để con có thể ở cùng cả hai người một cách đều đặn và công bằng. Điều này giúp trẻ không cảm thấy thiếu vắng tình cảm của một trong hai người và giảm bớt cảm giác bị bỏ rơi.
- Giữ liên lạc thường xuyên: Trong trường hợp một trong hai người sống xa hoặc không có cơ hội gặp gỡ con cái thường xuyên, việc giữ liên lạc qua điện thoại, video call, hoặc thư từ cũng rất quan trọng. Điều này giúp con cảm thấy rằng dù bố mẹ không sống cùng nhau, họ vẫn luôn quan tâm và hiện diện trong cuộc sống của trẻ.
2.6. Hỗ trợ tâm lý cho con
Đôi khi, những ảnh hưởng của ly hôn đối với con cái có thể khiến trẻ em gặp khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc hoặc đối diện với sự thay đổi lớn của gia đình. Bố mẹ cần chú ý và tìm cách hỗ trợ tâm lý cho con nếu nhận thấy những dấu hiệu bất ổn.
- Khuyến khích con bày tỏ cảm xúc: Đừng ép con giấu đi những cảm xúc của mình. Hãy khuyến khích con nói ra những suy nghĩ, lo lắng và cảm xúc về việc bố mẹ ly hôn. Điều này không chỉ giúp trẻ thoát khỏi cảm xúc tiêu cực mà còn giúp bố mẹ hiểu được những gì con đang trải qua để có biện pháp hỗ trợ phù hợp.
- Tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý: Trong những trường hợp trẻ em gặp khó khăn lớn trong việc chấp nhận sự ly hôn của bố mẹ hoặc xuất hiện những vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu, nổi loạn, thì việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý là điều cần thiết. Nhà tư vấn tâm lý hoặc nhà trị liệu có thể giúp trẻ đối mặt và xử lý những cảm xúc phức tạp liên quan đến ly hôn.
********
Một số tài liệu mà bạn có thể tham khảo:
Tuyệt chiêu dạy con thời hiện đại
