Khi chúng ta nhìn vào xung quanh, xã hội hiện đại ngày nay không thiếu những yếu tố thúc đẩy chúng ta tiêu tiền, từ quảng cáo, bạn bè, đồng nghiệp, cho đến những xu hướng tiêu dùng “hot” mỗi ngày. Áp lực tài chính từ xã hội, đôi khi là vô hình, nhưng lại mạnh mẽ, ảnh hưởng đến quyết định tài chính của chúng ta. Và một trong những kỹ năng quan trọng trong quản lý tài chính cá nhân là biết cách nói “không” với những áp lực này.
Vậy làm sao để đối diện và vượt qua những áp lực tài chính xã hội, để bạn xây dựng một nền tảng tài chính vững vàng và tự chủ hơn? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết bài viết dưới đây.
ĐẾN NGAY ĐÂY để nghe toàn bộ bài viết trên Spotify.
4 cách nói không với áp lực tài chính từ xã hội
1. Áp lực tài chính từ xã hội là gì?
Áp lực tài chính từ xã hội có thể hiểu đơn giản là cảm giác bạn phải chi tiêu theo một chuẩn mực nào đó do xã hội định sẵn, dù có phù hợp với hoàn cảnh của bạn hay không. Đây có thể là việc bạn cảm thấy cần phải mua những món đồ xa xỉ, chi tiêu cho những trải nghiệm đắt tiền, hay thậm chí là theo đuổi một phong cách sống mà thực sự không phù hợp với tình hình tài chính của bản thân.
Để hiểu rõ hơn, hãy tưởng tượng một tình huống: Bạn thấy bạn bè đi du lịch sang chảnh, chia sẻ những bức ảnh check-in tại những địa điểm đắt đỏ, và bạn cảm thấy mình cũng phải làm vậy để không “lạc lõng”. Hay đôi khi, bạn bị thuyết phục bởi những quảng cáo hấp dẫn rằng chiếc điện thoại mới hay bộ đồ mới sẽ làm cuộc sống của bạn hoàn hảo hơn. Đó chính là áp lực xã hội đang đẩy bạn vào một chu kỳ chi tiêu không cần thiết.
2. Tại sao chúng ta dễ dàng bị áp lực tài chính?
Có rất nhiều lý do khiến chúng ta dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy chi tiêu hay áp lực tài chính từ xã hội mà chúng ta không hề nhận ra.
Trước hết, đó là cảm giác mong muốn được chấp nhận trong xã hội. Khi thấy người khác tiêu tiền vào những thứ đó, chúng ta tự đặt câu hỏi liệu mình có bỏ lỡ một cơ hội nào không, liệu mình có đang đứng ngoài cuộc chơi?
Thứ hai, là cảm giác thiếu thốn. Bạn có thể cảm thấy rằng mình đang thiếu đi thứ gì đó mà người khác có, ví dụ như những món đồ thời trang hay một chiếc ô tô mới. Đây chính là sự “đố kỵ” thầm lặng mà không phải ai cũng nhận ra. Khi chúng ta không hài lòng với những gì mình có, chúng ta dễ bị lôi kéo vào việc tiêu tiền vào những thứ không cần thiết để xoa dịu cảm giác thiếu thốn đó.
3. Làm sao để nói “Không” với áp lực tài chính?
Nói “không” với áp lực tài chính không chỉ là vấn đề từ chối chi tiêu, mà còn là cách bạn xây dựng sự tự tin và ý thức về giá trị bản thân.
Hãy cùng phân tích chi tiết từng bước để áp dụng việc nói không với áp lực tài chính từ xã hội vào cuộc sống hàng ngày:
3.1. Hiểu rõ mục tiêu tài chính của bản thân
Xác định mục tiêu tài chính là nền tảng để kiểm soát chi tiêu và giảm áp lực tài chính. Để có thể chống lại áp lực tài chính từ xã hội, bạn cần phải xác định rõ ràng mục tiêu tài chính cá nhân của mình. Khi bạn rõ ràng về mục tiêu, bạn sẽ dễ dàng tập trung vào những gì thực sự quan trọng.
Bạn đang tiết kiệm để mua một căn nhà? Hay bạn đang xây dựng một quỹ dự phòng khẩn cấp? Khi bạn biết mình đang hướng đến đâu, sẽ dễ dàng hơn rất nhiều để nói “không” với những chi tiêu không cần thiết. Hãy nhớ rằng mỗi lần bạn từ chối chi tiêu cho những thứ không quan trọng, bạn đang tiến gần hơn đến mục tiêu tài chính của mình.
Bạn có thể tham khảo các bước thực hiện như sau:
- T1: Lập danh sách các mục tiêu tài chính dài hạn và ngắn hạn.
- T2: Ưu tiên các mục tiêu mang lại giá trị lớn nhất (ví dụ: quỹ khẩn cấp, quỹ dự phòng mua nhà, giáo dục con cái).
- T3: Ghi nhớ mục tiêu này mỗi khi đối diện với quyết định chi tiêu.
Ví dụ thường thấy nhất ở tâm lý phụ nữ là dành sự quan tâm nhiều hơn tới các sự kiện giảm giá. Giả sử bạn đang muốn tiết kiệm để đi du lịch cùng gia đình trong dịp hè tới. Như vậy, mỗi khi bạn nhìn thấy một món đồ giảm giá, bạn có thể tự nhủ với bản thân rằng món đồ này chưa phải là thứ cần thiết và bạn sẽ có thể mua nó sau khi đã hoàn thành mục tiêu du lịch của mình. Điều này giúp bạn tập trung vào mục tiêu dài hạn, thay vì bị cuốn vào những chi tiêu ngắn hạn không cần thiết.
3.2. Xác định những giá trị cốt lõi của bản thân
Hiểu được giá trị cốt lõi của bản thân giúp bạn ưu tiên chi tiêu cho những điều thực sự ý nghĩa. Khi bạn sống đúng với giá trị của mình, bạn sẽ ít bị ảnh hưởng bởi áp lực từ bên ngoài.
Khi bạn đã rõ ràng về giá trị và những điều quan trọng trong cuộc sống, sẽ dễ dàng hơn để nói “không” với những áp lực tài chính từ xã hội. Chẳng hạn, nếu gia đình là một trong những giá trị cốt lõi của bạn, bạn có thể sẽ chọn tiết kiệm để có thể đầu tư vào giáo dục con cái hoặc xây dựng một quỹ tài chính cho tương lai của gia đình thay vì tiêu tiền vào những sở thích cá nhân.
Bạn có thể tham khảo các bước thực hiện như sau:
- T1: Xác định điều gì làm bạn hạnh phúc nhất (gia đình, học tập, trải nghiệm…).
- T2: Đánh giá các khoản chi tiêu dựa trên việc chúng có phù hợp với giá trị của bạn hay không.
Có thể bạn sẽ phải từ chối một chuyến du lịch hay bữa ăn ngoài sang trọng nếu bạn đã cam kết tiết kiệm cho quỹ học phí của con cái. Khi bạn quyết định rõ ràng về những giá trị quan trọng trong cuộc sống, việc từ chối những chi tiêu không cần thiết sẽ trở nên dễ dàng hơn.
3.3. Thực hành sự tự kiểm soát
Để có thể nói không với những áp lực tài chính từ xã hội, sự tự kiểm soát là yếu tố không thể thiếu. Tự kiểm soát là kỹ năng quan trọng giúp bạn vượt qua những cám dỗ chi tiêu không cần thiết. Việc tuân thủ ngân sách và theo dõi chi tiêu sẽ tạo ra sự tự do tài chính thực sự.
Khi bạn biết cách kiềm chế những mong muốn ngắn hạn để tập trung vào mục tiêu lâu dài, bạn sẽ cảm thấy tự do hơn trong việc quản lý tài chính cá nhân. Một cách hiệu quả để rèn luyện tự kiểm soát là lập ngân sách và theo dõi chi tiêu của mình hàng tháng.
Bạn có thể tham khảo các bước thực hiện như sau:
- T1: Thiết lập ngân sách rõ ràng hàng tháng, phân bổ tiền cho các mục tiêu cụ thể.
- T2: Áp dụng quy tắc “chờ 48 giờ” trước khi mua một món đồ không nằm trong kế hoạch.
- T3: Theo dõi chi tiêu hàng ngày để kiểm soát tốt hơn
Giả sử bạn đặt ra mục tiêu tiết kiệm một khoản tiền cho kỳ nghỉ sắp tới, thay vì chi tiêu vào những món đồ không cần thiết trong tháng này, bạn có thể lập ngân sách để phân bổ số tiền cho các mục tiêu quan trọng. Mỗi khi bạn cảm thấy muốn chi tiền cho một món đồ không cần thiết, hãy nhìn vào ngân sách của mình và tự nhủ rằng mục tiêu lớn hơn sẽ mang lại nhiều giá trị hơn.
Hoặc bạn muốn mua một chiếc đồng hồ thời trang giống cô bạn đồng nghiệp? Hãy áp dụng quy tắc 24 giờ, cẩn thận hơn bạn áp dụng quy tắc 48 giờ thậm chí 72 giờ, và trong thời gian đó bạn cân nhắc xem liệu chiếc đồng hồ này có thực sự được ưu tiên là cần thiết trong thời điểm hiện tại hay không.
3.4. Học cách chấp nhận chính mình
Một phần quan trọng trong việc chống lại áp lực tài chính từ xã hội là học cách chấp nhận những gì mình có và hài lòng với bản thân. Bởi sự hài lòng với bản thân giúp bạn tránh so sánh và không bị áp lực bởi những tiêu chuẩn xã hội.
Điều này không chỉ giúp bạn quản lý tài chính mà còn mang lại sự bình yên trong tâm hồn. Khi bạn cảm thấy tự tin với những quyết định của mình, bạn sẽ không bị áp lực bởi những gì người khác đang làm, không còn cảm thấy thua thiệt khi mình không có những thứ mà người khác có.
Để thực hiện chấp nhận chính mình, bạn hãy:
- Tập trung vào giá trị bản thân thay vì đánh giá mình qua vật chất.
- Chia sẻ và kết nối với những người cùng quan điểm về tài chính.
- Học cách nói “không” một cách lịch sự nhưng dứt khoát
Ví dụ, Khi bạn bè rủ đi một bữa ăn sang trọng ngoài ngân sách, hãy giải thích rằng bạn đang tiết kiệm cho một mục tiêu lớn hơn. Những người bạn tốt sẽ hiểu và tôn trọng quyết định của bạn.
4. Lợi ích của việc nói “Không” với áp lực tài chính.
Khi bạn có thể từ chối áp lực tài chính từ xã hội và tập trung vào những mục tiêu dài hạn, bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn về mặt tài chính. Bạn sẽ không còn bị cuốn vào vòng xoáy của việc chi tiêu vô tội vạ và cảm thấy hạnh phúc với những gì mình đã có. Việc này không chỉ giúp bạn tiết kiệm được tiền mà còn mang lại sự tự do tài chính, giúp bạn đạt được những mục tiêu lớn trong cuộc sống mà bạn thực sự mong muốn.
Hãy nhớ, tài chính cá nhân là câu chuyện của sự lựa chọn. Mỗi khi bạn nói “không” với áp lực tài chính từ xã hội, bạn đang nói “có” với cuộc sống tự do và bền vững hơn.
Như vậy, Học cách nói “không” với áp lực tài chính từ xã hội là một kỹ năng quan trọng giúp bạn xây dựng một cuộc sống tài chính lành mạnh và bền vững. Khi bạn biết rõ mục tiêu của mình, xác định giá trị cốt lõi và thực hành sự tự kiểm soát, bạn sẽ có thể từ chối những chi tiêu không cần thiết và tập trung vào những mục tiêu dài hạn. Đừng để áp lực xã hội chi phối quyết định tài chính của bạn – thay vào đó, hãy luôn nhớ rằng mỗi quyết định chi tiêu sẽ ảnh hưởng đến tương lai của bạn.
Nghe toàn bộ các tập Podcast chủ đề Sức khỏe tiền bạc tại đây.
